loader image
WhatsApp Destek
Turing Complete

Turing Complete, gerekli talimatlarla birlikte yeterli zaman ve bellek verildiğinde, ne kadar karmaşık olursa olsun herhangi bir hesaplama problemini çözebilen bir makineyi ifade eder. Terim normalde modern programlama dillerini tanımlamak için kullanılır çünkü C ++, Python, JavaScript, vb. çoğu modern programlama dili Turing Complete'dir.
Turing Makinesi nedir?
Alan Turing, bir gün tüm sorunları çözebilecek bir makine yapılacağı hipotezini ortaya atan kişidir. Dolayısıyla bu makineye Turing Makinesi ismi verilmiştir. En büyük matematikçi ve bilgisayar bilimcilerinden Alan Turing’in geliştirdiği makine, her türlü teorik hesaplamayı yapabilmektedir. Herhangi bir programı çalıştırabilen ve her türlü sorunu çözebilen bir bilgisayarın nasıl oluşturulacağını açıkladı ancak bu cihaz ile işlemin ne kadar süreceğine dair net bir veri yoktur. Bazı işlemler sadece birkaç dakika sürerken bazıları 1000 yıl sürebilir ancak sorunun er ya da geç (hatta evren yok edildikten sonra bile) çözüleceğini garanti eder.
Turing Makinesi Nasıl Çalışır?
Alan, bu makineyi ikili kodları (0 ve 1) kullanan bir bant olarak hayal etmiştir. Bu makine her kareyi tek tek okuyabilecek bir okuma / yazma başlığına sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Alan’a göre bu kodlar makineye çözülmesi gereken soruyu sorarken, makine aynı anda sonuçları bu bantlara kaydedecekti. Dolayısıyla çözüm ne kadar uzunsa o kadar banta ihtiyaç duyulacaktı.
Makine başlığı bant boyunca hareket ederken, makine nasıl tepki vereceğini belirleyen basit bir talimatlar dizesi izler. Kaseti okur, talimatları izler ve ilerledikçe yeni bir kod yazmak için belirli bir eylem gerçekleştirir. Bu ortaya çıkan yeni kod kalıbı, sorunun cevabıdır. Turing’in bu varsayımsal makinesi, kodla ifade edilebilen (ve hesaplanabilir bir cevabı olan) herhangi bir hesaplama problemine cevap verebilecek kapasitededir.
Bir cihaz veya programlama dili, herhangi bir programı çalıştırarak veya Turing Makinesi’nin çalıştırabileceği veya çözebileceği herhangi bir sorunu çözerek bir Turing Makinesi’ni işlevi görebildiğinde, Turing Complete olarak kabul edilir. Öte yandan, bir cihaz veya programlama dili bunu yapamıyorsa, bu cihaza veya programlama diline Turing Incomplete denir.
Basit bir hesap makinesi, yalnızca birkaç tür hesaplama yapabildiğinden, Turing Incomplete olan bir sistem örneğidir. Buna karşılık, programlanabilir bir bilimsel hesap makinesi bir Turing Makinesi olarak kabul edilebilir.
Blok zincirleri ve Turing Completeness
Blokzinciri teknolojisinin bazı uygulamaları Turing Complete iken, bazıları ise Turing Incomplete'dir. Bu, uygulanan komut dosyası teknolojisine göre değişir. Örneğin, Bitcoin'de kullanılan yazılım dili kasıtlı olarak Turing Incomplete olarak tasarlanmıştır. Bunun arkasındaki neden Turing Incomplete olarak amacına hizmet edebilmesidir. Eğer yazılım Turing Complete olsaydı, bu yazılımı daha karmaşık yapardı. Bu durumun sonucu olarak da daha karmaşık problemler ortaya çıkabilirdi. Yazılımı basit tutarak, geliştiriciler, yazılımlarının duruma göre nasıl tepki vereceğini tahmin edebilirler.
Diğer bir yandan Ethereum ise Turing Complete bir blok zinciri olarak tasarlanmıştır. Bunun arkasında ki neden Turing Incomplete bir yazılımın akıllı sözleşmeleri anlayacak kapasiteye sahip olmamasıdır. Turing Complete olarak Ethereum, henüz var olmayan anlaşmalar da dahil olmak üzere gelecekteki herhangi bir anlaşmayı anlama ve uygulama yeteneğine sahiptir. Başka bir deyişle, Ethereum'un Turing Complete olması doğru talimatlara, yeterli zamana ve işlem gücüne sahip olduğu sürece kod tabanını hemen hemen her görevi gerçekleştirmek için kullanabileceği anlamına gelir.
Tartışma, Ethereum'un "Bitcoin Blockchain Turing Complete değildir, Ethereum öyledir" diyerek kendisini tanıtması ve pazarlamasıyla başladı ve aynı lige tüm yeni Blockchainler katıldı. Ethereum, merkezi olmayan uygulamalar için bir platformdur. Yani, bu uygulamaları yürütmek için merkezi bir varlık veya sunucu gerekmez. Uygulama birden fazla bilgisayarda çalışır ve bu nedenle onları kaldırmanın bir yolu yoktur. Bu tür uygulamaları yazmak için akıllı sözleşmelere ihtiyacınız olur. Akıllı sözleşmeler, Solidity in Ethereum ve Solidity is Turing Complete ile yazılır. Ethereum'un kurucusu Vitalik Buterin, Turing Complete Programlama dilini Döngülere izin veren dil olarak tanımlar.
Bitcoin Blockchain betik dilinin neden döngüleri desteklemediğinin arkasındaki tasarım kararı, spamleri önlemektir. Bazı kodlar milyonlarca yürütme gerektirebileceğinden ve ağa aşırı yük binebileceğinden, döngüler Blockchain'de tehlikeli olabilir. Ethereum, her işlem için ücret getirerek bunu çözmüştür. Bu nedenle, yürütülecek ifadeler ne kadar çoksa, ücret de o kadar fazladır.
Bitcoin, basit işlevler için tasarlanmıştır ve daha çok kripto varlık ve yalnızca transfer değerleri olarak hareket eder. Bitcoin Blockchain aslında "Turing Complete" dir.
Turing Completeness kavramının döngülerle hiçbir ilgisi yoktur. Ne kadar büyük olursa olsun, yalnızca her sorunun çözümüne vurgu yapar. Turing completeness elde etmek için Bitcoin Blockchain'in kullanılabileceği birkaç yol vardır.
Hesaplanabilirlik teorisinde, herhangi bir Turing Makinesi’ni simüle etmek için kullanılabiliyorsa, bir veri işleme kuralları sisteminin (bir bilgisayarın komut seti, bir programlama dili veya bir hücresel otomat gibi) Turing Complete (tamamlanmış) veya hesaplama açısından evrensel olduğu söylenir.
Bu, bu sistemin diğer veri işleme kural kümelerini tanıyabileceği veya karar verebileceği anlamına gelir. Turing Complete, böyle bir veri işleme kural setinin gücünü ifade etmenin bir yolu olarak kullanılır. Bugün neredeyse tüm programlama dilleri Turing-complete’dir. Kavram, İngiliz matematikçi ve bilgisayar bilimcisi Alan Turing'in adını almıştır.
İlgili bir kavram Turing denkliğidir. Eğer P, Q'yu simüle edebiliyorsa ve Q, P'yi simüle edebiliyorsa, iki P ve Q bilgisayarına eşdeğer denir. Church-Turing tezi, değerleri bir algoritma tarafından hesaplanabilen herhangi bir fonksiyonun bir Turing Makinesi, ve bu nedenle, herhangi bir gerçek dünyadaki bilgisayar bir Turing Makinesi’ni simüle edebiliyorsa Turing Makinesi’ne eşdeğerdir. Evrensel bir Turing Makinesi, herhangi bir Turing Makinesi’ni simüle etmek ve olası herhangi bir gerçek dünya bilgisayarının hesaplama yönlerini genişletmek için kullanılabilir.
Bir şeyin Turing Complete olduğunu göstermek için, onun bazı Turing Complete sistemleri simüle etmek için kullanılabileceğini göstermek yeterlidir. Örneğin zorunlu bir dil ya da koşullu dallanma gibi. Elbette hiçbir fiziksel sistem sonsuz belleğe sahip olamaz ancak sonlu belleğin sınırlaması göz ardı edilirse, çoğu programlama dili aksi takdirde Turing-complete’dir.
bitcoin
Bitcoin (BTC) $ 66,091.71
ethereum
Ethereum (ETH) $ 3,187.28
tether
Tether (USDT) $ 1.00
bnb
BNB (BNB) $ 606.05
solana
Solana (SOL) $ 154.70
usd-coin
USDC (USDC) $ 1.00
xrp
XRP (XRP) $ 0.544684
staked-ether
Lido Staked Ether (STETH) $ 3,186.42
dogecoin
Dogecoin (DOGE) $ 0.158381
the-open-network
Toncoin (TON) $ 5.67
cardano
Cardano (ADA) $ 0.5133
shiba-inu
Shiba Inu (SHIB) $ 0.000026
avalanche-2
Avalanche (AVAX) $ 38.30
wrapped-bitcoin
Wrapped Bitcoin (WBTC) $ 66,132.72
polkadot
Polkadot (DOT) $ 7.38
bitcoin-cash
Bitcoin Cash (BCH) $ 507.57
tron
TRON (TRX) $ 0.112489
chainlink
Chainlink (LINK) $ 15.31
near
NEAR Protocol (NEAR) $ 7.16
internet-computer
Internet Computer (ICP) $ 14.79
matic-network
Polygon (MATIC) $ 0.729305
litecoin
Litecoin (LTC) $ 84.39
uniswap
Uniswap (UNI) $ 8.01
leo-token
LEO Token (LEO) $ 5.74
dai
Dai (DAI) $ 1.00
blockstack
Stacks (STX) $ 3.01
aptos
Aptos (APT) $ 9.90
ethereum-classic
Ethereum Classic (ETC) $ 27.93
mantle
Mantle (MNT) $ 1.17
first-digital-usd
First Digital USD (FDUSD) $ 1.00
render-token
Render (RNDR) $ 9.15
filecoin
Filecoin (FIL) $ 6.48
crypto-com-chain
Cronos (CRO) $ 0.130331
immutable-x
Immutable (IMX) $ 2.38
cosmos
Cosmos Hub (ATOM) $ 8.73
bittensor
Bittensor (TAO) $ 512.97
stellar
Stellar (XLM) $ 0.11648
okb
OKB (OKB) $ 55.25
renzo-restaked-eth
Renzo Restaked ETH (EZETH) $ 3,214.10
hedera-hashgraph
Hedera (HBAR) $ 0.088171
arbitrum
Arbitrum (ARB) $ 1.18
xtcom-token
XT.com (XT) $ 3.05
vechain
VeChain (VET) $ 0.04166
kaspa
Kaspa (KAS) $ 0.127131
pepe
Pepe (PEPE) $ 0.000007
dogwifcoin
dogwifhat (WIF) $ 2.85
the-graph
The Graph (GRT) $ 0.298637
maker
Maker (MKR) $ 2,832.33
optimism
Optimism (OP) $ 2.51
fetch-ai
Fetch.ai (FET) $ 2.47
wrapped-eeth
Wrapped eETH (WEETH) $ 3,303.58
injective-protocol
Injective (INJ) $ 27.83
theta-token
Theta Network (THETA) $ 2.37
ethena-usde
Ethena USDe (USDE) $ 1.00
coredaoorg
Core (CORE) $ 2.62
monero
Monero (XMR) $ 122.97
arweave
Arweave (AR) $ 34.01
fantom
Fantom (FTM) $ 0.74408
celestia
Celestia (TIA) $ 11.45
lido-dao
Lido DAO (LDO) $ 2.11
thorchain
THORChain (RUNE) $ 5.51
rocket-pool-eth
Rocket Pool ETH (RETH) $ 3,519.15
sei-network
Sei (SEI) $ 0.646218
sui
Sui (SUI) $ 1.34
bitget-token
Bitget Token (BGB) $ 1.24
floki
FLOKI (FLOKI) $ 0.000177
zebec-protocol
Zebec Protocol (ZBC) $ 0.033251
gala
GALA (GALA) $ 0.048602
beam-2
Beam (BEAM) $ 0.030063
mantle-staked-ether
Mantle Staked Ether (METH) $ 3,263.17
quant-network
Quant (QNT) $ 107.53
jupiter-exchange-solana
Jupiter (JUP) $ 1.15
algorand
Algorand (ALGO) $ 0.191078
whitebit
WhiteBIT Coin (WBT) $ 9.94
flow
Flow (FLOW) $ 0.947839
bitcoin-sv
Bitcoin SV (BSV) $ 71.35
aave
Aave (AAVE) $ 94.50
ethena
Ethena (ENA) $ 0.981406
neo
NEO (NEO) $ 19.32
akash-network
Akash Network (AKT) $ 5.68
bonk
Bonk (BONK) $ 0.00002
singularitynet
SingularityNET (AGIX) $ 1.00
bittorrent
BitTorrent (BTT) $ 0.000001
flare-networks
Flare (FLR) $ 0.032207
ether-fi-staked-eth
ether.fi Staked ETH (EETH) $ 3,179.82
elrond-erd-2
MultiversX (EGLD) $ 44.33
ondo-finance
Ondo (ONDO) $ 0.821432
dydx-chain
dYdX (DYDX) $ 2.35
ribbon-finance
Ribbon Finance (RBN) $ 1.21
netmind-token
NetMind Token (NMT) $ 7.64
axie-infinity
Axie Infinity (AXS) $ 7.61
the-sandbox
The Sandbox (SAND) $ 0.483532
worldcoin-wld
Worldcoin (WLD) $ 5.58
wormhole
Wormhole (W) $ 0.596832
safe
Safe (SAFE) $ 2.49
ecash
eCash (XEC) $ 0.000054
ronin
Ronin (RON) $ 3.37
tokenize-xchange
Tokenize Xchange (TKX) $ 13.12
chiliz
Chiliz (CHZ) $ 0.11699
gnosis
Gnosis (GNO) $ 400.41